Türkçe’ye “Hedefler ve Anahtar Sonuçlar” olarak çevrilen OKR (Objectives and Key Results), temeli Intel’de atılan ve yıllar içerisinde Google başta olmak üzere birçok organizasyon tarafından kullanılan çok etkili bir performans yönetim sistemidir.
Bir organizasyonun gelişimi ve vizyonu için çalışan herkesin benimseyebileceği belirli bir standart oluşturmaya çalışan OKR (Objectives and Key Results) metodolojisi, esasında ekiplerin ve organizasyonların performanslarını tanımlayan, ölçen ve stratejik hedefler belirleyip bunları başarmalarına yardımcı olan bir hedef oluşturma stratejisidir.
OKR yazılımı ise bu metodun dijital dünyada uygulanabilmesini kolaylaştıran bir araçtır. Bu yazılımlar genellikle şirketler ve çalışanlar için hedefler belirleme ve bu doğrultudaki ilerlemeleri takip etme, sonuçları ölçme gibi niteliklere sahiptir.
Çalışanların hedefleri daha net bir şekilde anlayıp bunlara odaklanmalarının kolaylaştırılmasına, şirketin hedeflerini gerçekleştirme sürecinin daha iyi organize ve takip edilmesine olanak tanıyarak daha etkili bir ilerleme sağlayan bu yazılımlar genellikle şeffaflık, hesap verilebilirlik ve çalışanların motivasyonunu artırmak için kullanılır.
OKR (Objectives and Key Results) Nedir?
Oldukça dinamik bir yapıya sahip günümüz iş dünyasında, hızla değişen ve geniş yelpazedeki birçok konunun eş zamanlı olarak takip edilmesi çok önemlidir.
OKR, ilk olarak 1970’li yıllarda Intel’de çalışan Andrew Grove tarafından geliştirilen, ardından 1999 yılında Google tarafından benimsenerek küresel düzeyde popülerlik kazanan ve günümüzde Twitter, Oracle, Amazon gibi dünyaca ünlü şirketler tarafından kullanılan bir hedef belirleme ve yönetim sistemidir.
Bu sistem içinde organizasyonların yöneticilerinden çalışanlarına kadar tüm ekibi, şirketin vizyonu doğrultusunda net olarak belirlenmiş ortak hedeflerin çatısı altında birleştirilmesinde ve bu hedeflere ulaşma sürecinin şeffaf bir şekilde takip edilebilmesinde etkili bir yöntem aracı olan OKR, kurumların ve bireylerin performansını artırma konusunda büyük önem taşır.
OKR’nin açılımındaki ‘Objectives’ yani ‘Hedefler’ ulaşılmak istenen büyük, motive edici ve ölçülebilir amaçlardır. Belirsiz ve ölçülemeyen hedefler kıyaslama yapmaya olanak tanımayacağından organizasyonların ilerleme kaydedip kaydetmediğini anlamak için hedeflerin ölçülebilir olması çok önemlidir.
Hedefe ulaşılıp ulaşılmadığını gösteren somut ve ölçülebilir çıktılar olan OKR açılımının bir diğer kısmı ‘Key Results’ yani ‘Anahtar Sonuçlar’ ise, genellikle rakamlarla ifade edilirler. Eğer anahtar sonuçların %70’inden daha azına ulaşılmışsa OKR gerçekleştirilememiş sayılırken, %70 veya %80 oranında gerçekleştirilmiş anahtar sonuçlar ise başarılı olarak kabul edilebilecek düzeydedir. Bununla birlikte, eğer düzenli olarak anahtar sonuçların %100’üne ulaşılıyorsa, bu da hedeflerin yeterince iddialı olmadığı anlamına gelebilir.
Bu sayısal anahtar sonuçların yanı sıra performans değerlendirmede kullanılan bir başka ifade yöntemi de mantıksal anahtar sonuçlardır. Puanlama konusunda çok esnek olmayan bu yöntem, sayısal anahtar sonucun tersine sadece 1 ve 0 değerlerini içerir. Buna göre, 1 değerine sahip olan sonuç başarılıyken 0 değerine sahip olan bir sonuç ise başarısız kabul edilir. OKR’yi kullanan organizasyon, amaç veya hedeflerine göre bu değerlendirme yöntemlerinden birini seçebilir.
OKR Nasıl Belirlenir?
Bir organizasyonun başarısındaki en büyük öneme sahip faktör, hedef seçimidir. Hedeflerin gerçek dışı olması şirketlere hem ekonomik hem de insan kaynakları açısından büyük zararlar verebilir. Bu zarardan kaçınmak ve şirketi ileriye taşıyacak doğru adımları atabilmek için OKR çerçevesinde, şirketin ihtiyaçlarına hizmet edecek ve bunları karşılayacak hedeflerin belirlenmesi büyük önem taşır.
Bu nedenle şirketin vizyonu ve misyonu çok iyi bir şekilde açıklanmalı ve bunlar doğrultusunda oluşan ihtiyaçlara yönelik öncelikli stratejiler belirlenmelidir.
Sonrasında rastgele değil, şirketin vizyonuyla tutarlı, bu vizyonu yani şirketin nereye gitmek ve neyi başarmak istediğini gösteren büyük resme katkılar sağlayacak net hedefler belirlenmeli ve bunlar açıkça ifade edilmelidir.
Bundan sonraki aşama ‘Objectives’ kısmıdır. Bu kısımda uzun vadeli stratejik hedefler esas alınarak belirlenen kısa vadeli objektifler net bir şekilde tanımlanır. Belirlenen bu objektifler bir araya geldiklerinde şirketin uzun vadedeki genel hedeflerine dair belirgin amaçlar içermelidir. Bu nedenle “satışları artırmak” gibi belirsiz bir hedef yerine “yeni pazarlara giriş yapmak” gibi daha net hedefler belirlenmelidir.
Objektiflerin seçilmesinin ardından sıra bunlara ulaşmadaki kilit role sahip olan anahtar sonuçların belirlenmesine gelir. Hedefin başarı düzeyinin görülmesi gerektiğinden bu sonuçlar ölçülebilir, somut ve ulaşılabilir olmalıdır. Buna göre, “yeni çıkan üründe yüksek görünürlük sağlamak” gibi somut ve net olmayan bir sonuç yerine “lansman kampanyası ile 200.000 kişiye ulaşmak” gibi somut ve ölçülebilir sonuçlar belirlenmelidir.
Bunları belirlerken OKR’lerin ne çok kolay ne de ulaşılamaz düzeyde zor olmamasına da dikkat edilmelidir. OKR’lerin zorluk seviyesi, sınırları zorlayacak ancak motivasyonu kırmayacak bir düzeyde olmalıdır.
Örneğin hedeflerini (Objectives), ürettikleri mobil oyunun teknik kalitesini artırmak şeklinde belirleyen bir firmanın, anahtar sonuçları (Key Results), oyunun yükleme süresini 6 saniyeden 3 saniyeye indirmek, oyunun çökme oranını %2’den %1’in altına indirmek ve tüm cihazlarda test etme oranını %100’e çıkarmak şeklinde olabilir.
OKR’lerin belirlenmesinin ardından ise düzenli ölçüm ve takip aşaması gelir. Belirlenen anahtar sonuçlara ulaşılıp ulaşılmadığı yapılacak düzenli ölçümlerle takip edilmeli ve performans düzeyi tespit edilmelidir. Bu ölçümler sayesinde objektiflere ne ölçüde yaklaşıldığı görülebilirken gerekli durumlarda strateji değiştirilerek bunlar yeniden ayarlanabilir.
Son olarak, hedeflere ulaşma sürecinde hem olumlu hem de olumsuz geri bildirimler mutlaka göz önünde bulundurulmalı, değerlendirilmeli ve organizasyonun gelişimi için gereken adımlar takip edilmelidir. Bu aşama sayesinde işleyişin daha verimli ve etkili bir şekilde sürmesi sağlanır.
OKR’nin Faydaları Nelerdir?
OKR’ler hem organizasyonlar hem de çalışanlar için bir yol haritası çizerek çeşitli faydalar ve kazanımlar sunar.
Google’da OKR’yi uygulayarak bu sistemin yaygınlaşmasında büyük payı olan John Doerr, OKR’nin en önemli avantajlarını odaklanma, hizalama, izleme ve esneklik şeklinde ifade etmiştir.
OKR yönteminde, sadece tek bir alana odaklanması beklenen çalışanlar kendi hedeflerini gerçekleştirirken aynı zamanda şirketin hedefini gerçekleştirmek için de çaba göstereceğinden hem şirkete bağlılık düzeylerinde hem de verimliliklerinde doğal bir artış gözlenir.
OKR’ler çalışanları ve organizasyonu ortak bir paydada buluşturarak hedeflerin hizalanmasına yardımcı olur. Bu sayede hem çalışanlar arasında hem de şirkette ortak stratejilerin takip edileceği bir zemin oluşur. Ayrıca çalışanlar ve ekipler arasındaki iletişim ve iş birliğinin artmasıyla organizasyonun da verimi artar. Bu sayede başarı odaklı bir yaklaşım benimsenmiş olur.
OKR sayesinde ekip üyeleri, şirketin hedeflerini ve kendilerinin buna yaptıkları katkıları net bir şekilde görebilir, başarı oranlarını net metriklerle takip edebilir ve modern dünyanın hızla değişen koşullarına hızlı bir şekilde yanıt verebilecek esnekliğe sahip olur.
Bu açılardan oldukça kullanışlı bir yöntem olan OKR, geçmişten günümüze kadar pek çok şirketin hizalanmasına ve dönüşmesine yardımcı olmuş ve günümüzde de olmaya devam etmektedir.
OKR Nerelerde Kullanılır?
Oldukça geniş bir yelpazede pek çok yarar sağlayan OKR’lerin kullanımında herhangi bir sınır yoktur. Bu yaklaşım bireysel olarak veya bir voleybol takımı tarafından kullanabileceği gibi küresel bir şirket tarafından da kullanılabilir.
Kullanılacak yere göre hedefler ve anahtar kelimeler değişiklik gösterse de OKR kullanımındaki temel mantık aynıdır.
OKR ve KPI Arasındaki Farklar Nelerdir?
OKR ve KPI kavramları günümüzde sıklıkla karıştırılıp birbirlerinin yerine kullanılsa da esasından birbirlerinden farklı amaçlara hizmet eden iki ayrı yöntemdir.
KPI (Key Performance Indicators) yani kilit performans göstergelerinde mevcut bir performansı ve bunların çıktısını ölçmeye odaklanır. Öte yandan çeşitli ölçümler içermesine rağmen OKR’deki esas amaç, ölçümden ziyade gerçekleştirilecek hedefi belirleyip bu hedef doğrultusunda bir yol haritası oluşturmaktır.
Kısacası, hem OKR’ler hem de KPI’lar ölçüm içerir. Fakat OKR’nin öncelikli amacı yeni hedefler belirleneceğinde veya değişim süreçlerinde yön gösterip değişim yaratmak iken, KPI da amaç halihazırda devam eden bir sürecin etkililik düzeyini ölçerek süreç takibi ve performans değerlendirmesi yapmaktır.
OKR Yazılımı ve Avantajları Nelerdir?
Günümüzde diğer tüm alanlarda olduğu gibi OKR alanında da teknoloji sayesinde bu yöntemin kullanımı oldukça kolaylaşmıştır.
Kullanıcı dostu arayüzler sunarak OKR sürecini kolaylaştıran yazılımlar sayesinde şirketler tüm hedef ve anahtar sonuçları tek bir noktadan belirleyerek, ihtiyaç duyulması halinde verilere ve bilgilere yine tek bir noktadan hızlı bir şekilde erişerek süreci kolaylıkla takip edebilir hale gelmiştir.
OKR yazılımının en büyük avantajlarından bir diğeri de OKR sürecini otomatikleştirmesidir. Ayrıca gelişmiş OKR yazılımı sayesinde analitiklere dair veri ve raporlar elde edilebileceği gibi hedefler ve anahtar sonuçlar net ve detaylı şekilde görülebilir.
Önceki verilere de erişilebileceğinden geçmişteki performans düzeyi net şekilde tespit edilerek şimdiki performansla kıyaslanabilir ve bu sayede iyi olunan veya eksik kalınan alanlar bulunarak gereken revizyonlar yapılabilir.
Çalışanlar arasındaki bilgi paylaşımı ve iletişimi de kolaylaştıran OKR yazılımları, görünürlüğün ve performansın artmasına katkı sağlar. Ayrıca kimin ne yaptığının da şeffaf bir şekilde takip edilmesine olanak vererek hesap verilebilirlik açısından önemli bir paya sahip olur.
Özetle; OKR, bir organizasyonun hedefleri doğrultusunda bir standart oluşturmayı amaçlayan ve bu amacın ne ölçüde gerçekleştirilip gerçekleştirilemediğini tespit etmeye yarayan bir sistemdir.
Bu sistemin bir ayağı olan objektifler varılmak istenen yeri, diğer ayağı olan anahtar sonuçlar ise oraya nasıl gidileceğini gösterir.
OKR kapsamında belirlenen hedeflerin ölçülebilir olması büyük önem taşırken, bunların izlenebilir ve gelişim odaklı olması gibi kriterlere de dikkat etmek gerekir.
İster büyük ölçekli bir kurumsal yapı, ister küçük bir ekip veya bireysel girişim olsun, OKR sayesinde, belirlenen stratejik hedeflere ulaşma süreci çok daha planlı, şeffaf ve sürdürülebilir hale gelir.
OKR’ler, KPI gibi performans göstergeleriyle birlikte kullanıldığında ise hem mevcut durum net bir şekilde analiz edilebilir hem de geleceğe yönelik somut ve olumlu adımlar atılabilir.
Giderek gelişen OKR yazılımları sayesinde otomatikleşen ve kullanımı kolaylaşan bu sistem, günümüzün hızlı ve rekabetçi iş dünyasında planlı bir şekilde başarıya ulaşma ve bunu sürdürülebilir hale getirme konusunda kritik bir role sahiptir.
